- XAVERIUS Franciscus
- XAVERIUS Franciscusprimus Provincialis Indiae ab Ignatio Loiola, Iesuitici Ordinis Auctore, praepositus: sicut idem primum Provincialem Lusitaniae praeposuit Simonem Roderigium; Hispaniae, Antonium Araozium Cantabrum: Italiae IacobumLaynem; Germaniae, Petrum Canisium etc. nobilis fuit Cantaber, qui, postquam aliquaudiu Loyolae Societatem novam molientis institutum irrisisset, tandem secundus a Petro Fabro Allobroge, illi se socium ac imitatorem iunxit: quos dein sequnti sunt, Iacobus Laynes Seguntinus, Alfonsus Salmeron Toletanus, Nicolaus Bobadilla Placentinus, Simon Roderigius Lustianus; et post aliquanto, Claudius Iaius Gebennensis, Iohannes Codurius Ebredunensis et Paschasius Boetius Ambianensis, Fabri praecipue monitis permoti. Cum itaque, mox a prineipio Ordinis confirmati, A. C. 1540. Petrus Mazarenius, Iohannis Lusitaniae Regis Romae Legatus a Papa, Regis sui nomine peteret, ut ex decem Ignatii sociis praedictis, aliquot, promulgandi Euangelii gratiâ, in Indiam mitterentur: missis sunt ex illis duo, Franc. Xaverius Navariensis et Simon Rodericus Lusitanus, qui cum in Lusitaniam adpulissent, mox Xaverio India destinata, Rodericus autem in Lusitania retentus est. Xaverius igitur A. C. 1541 cum Indiae Praefecto Martino Alphonso Sosâ, et itineris comite e sua Societate Italo, nomine Paulo, in Indiam profectus, eo pervenit Maiô mense A. C. 1542 ac Goae aliquandiu versatus, in eam inde oram discessit, quae vulgo Comorini caput dicitur, ab Urbe Goa 600. mill. pass. atque hinc in alia quoque regna provinciasque transiit. Secuti eum postea alii quamplurimi periculosis navigationibus, et novas has insulas ad Romanos ritus pertraxerunt, ubi etiam multa ab iis edita miracula Iaponicae ac Indicae eorum literae referunt: de quibus tamen dubitant ex ipsorummet communione Viri cordati, vide Franc. de Victore, Relect. 5. Prop. 5. Acostam, l. 6. de Procur. Sal. Ind. c. 4. et alibi, Andr. Vegam, Opuscul. de Fide et Operibus, quaest. 3. Alios. Ipse Xaverius, l. 3. Epsist. 5. scribit: Si nos linguam calleremus Iaponicam, non dubito, quin plurimi fierent Christiani, Faxit Deus, ut eam brevi addiscamus. Tum demum aliquam Christianae rei navabimus operam. Nam nunc quidem inter eos, tamquam mutae statuae, versamur. Multa enim illi de nobis et dicunt et agitant, ad quae nos obmutescimus, patrii ipsorum sermonis ignari. Interim magnâ famâ is in iis locis versatus, post egregiam Romanae sedi navatam operam, Indorum Apostoli elogium tulit, Sanctorumque albo accessit, sub Gregorio XV. Vide Vitam eius, et Ludovicum Lucium, Histor. Iesuit. passim.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.